Persoonlijke verhalen maken je wijzer en meer invoelend

Boekenweek. Die bestaat ook in 2018 nog. Want boeken lezen, zullen we getuige de laatste verkoopcijfers ook blijven doen, sterker, voor de derde keer op rij hebben we met elkaar meer boeken gekocht. Mensen houden nou eenmaal van verhalen. Om de wereld een beetje beter te begrijpen, vertellen we elkaar verhalen. Al vanaf de tijd dat we nog in berenvellen achter bizons aan renden.

Literatuur maakt mensen ook nog eens empathisch, lees ik. Tal van wetenschappers blijven dat roepen. Van The New School in het tijdschrift Sciencetot overzichtsstudies in Trends in Cognitive Sciences. Komt doordat romans worden bevolkt door personages met allerlei laagjes, zeggen ze. En dat vergt inlevingsvermogen van jou als lezer, als je tenminste met hun gedachten wilt meedeinen.

De vraag blijft. Lezen empathische mensen niet gewoon meer literatuur. En hoe zit het met de langetermijneffecten van literatuur. Is het inlevingsvermogen van iemand na een week of maand nog steeds hetzelfde?

Maakte minister Ingrid van Engelshoven van OC&W allemaal niks uit. Zij reciteerde zonder schroom uit die wetenschappelijk onderzoeken in Science en Cognitive Sciences, tijdens de opening van het Boekenbal. Boeken maken de mens wijzer en meer invoelend, predikte zij, en daarmee de samenleving leefbaarder.

Maar heb je daarvoor per se boeken nodig? Als mensen nou eerst gewoon eens naar elkaar zouden luisteren. Naar elkaars verhalen zouden luisteren.

Kijk nog eens naar de 80’s classic The Breakfast Club.Die film gaat over vijf leerlingen die als straf onder leiding van een docent een hele zaterdag op school moeten blijven. In de bieb. Om een opstel te schrijven over zichzelf. Allison (De Mafkees), Brian (De Nerd), Claire (De Prinses), John (De Crimineel), Andrew (De Atleet): alle vijf zijn totaal verschillend en hebben een vreselijke hekel aan elkaar. Maar zie, hoe meer ze zichzelf blootgeven, hoe meer persoonlijke verhalen ze over zichzelf vertellen, hoe meer ze ontdekken hoe ze op elkaar lijken, hoe groter hun wederzijds respect.

The Simple Minds deden met ‘Don’t You Forget About Me’ de rest.

Literatuur moet je ook tijdens de Boekenweek niet groter maken dan het is. Niet nodig ook. Literatuur is al groots genoeg. Persoonlijke verhalen blijken evenwel nog groter. Zijn een prachtig middel om de waarden en gevoelens van anderen te ontdekken. Vooral in een tijd waarin jongeren minder vaak naar een roman, biografie of lectuur grijpen.

Laat jongeren daarom eens wat vaker met elkaar praten, om ze meer invoelend te maken. Leer ze naar elkaars verhalen te luisteren. Om vertrouwen en wederzijds begrip op te bouwen. Om beter te discussiëren, te argumenteren en van mening te verschillen. Om ze wijzer en meer invoelend, en daarmee de samenleving leefbaarder te maken.

Laat ook jezelf eens vaker onderdompelen in een persoonlijk verhaal, ‘die magistrale, alleroudste en zeer effectieve vorm van menselijke bevrijding’, aldus Bert Wagendorp in de Volkskrant. Te koop in de boekhandel, jazeker, maar ook gewoon gratis, direct om je heen.