Storytelling à la Springsteen

Het is een film die elk bedrijf, elke organisatie zou moeten zien. Springsteen & I. Gemaakt door fans voor fans. En de fans van The Boss dragen de zanger in hun hart.

De opening is direct al prachtig, wanneer Bruce tijdens het spelen van de eerste noten van een concert tegen zijn publiek roept: ‘Wij zijn hier met een reden, omdat jullie hier zijn. Waar wij heen willen, daar komen we niet alleen, we hebben jullie nodig.’

Zouden bedrijven en organisaties zich dat wel genoeg realiseren, bedacht ik me. Zij hebben immers ook een doel, een missie. Ze willen ergens ‘heen’. Maar zonder hun publiek komt geen enkele onderneming ook maar ergens. Niet op de korte, en vooral niet op de lange termijn.

Bruce zei daar zelf ooit eens wat moois over:

‘Getting an audience is hard.Sustaining an audience is hard. It demands a consistency of thought, of purpose, and of action over a long period of time.’

In de film Springsteen & I betuigen fans hun liefde voor The Boss. ‘Bruce staat voor mij voor blijdschap, passie en herinnering’, zegt een van hen. Een ander: ‘Hoop, hart en perspectief.’ En zo hebben allen een triumviraat voor hem klaar: ‘Stralend, onvermoeibaar, loyaal’. ‘Kracht, overtuiging, saamhorigheid.’ ‘Inspiratie, vreugde, het zout van de aarde’.

Aan welke drie woorden denkt jouw publiek als ze aan je denken? Hoop, hart en perspectief, ja, dat zou wat zijn.

De fans uit de film komen uit alle hoeken van de wereld. Van Japan tot Denemarken, van Australië tot Spanje. Het zijn vooral zijn verhalen die raken, vertellen ze. “Zijn teksten geven me een inkijkje in iemands fotoalbum. Ik zie wat ze voelen. Ik ruik hun koffie. Ik voel hun verdriet en overwinningen”, vertelt een Amerikaan achter het stuur. Hij moet daarna zijn lippen in allerlei bochten wringen om niet in tranen uit te barsten en zijn ogen goed op de weg te houden.

Ik sprak over The Boss met Kari-Anne Fygi, in mijn netwerk de meest hartstochtelijke Bruce-fan die ik ken. Ik heb het idee dat zij bijna om de twee maanden wel ergens op de wereld een concert van hem bijwoont. Springsteen gaat haar aan het hart, vertelde zij. Maar zij ziet hem in tegenstelling tot vele fans niet als een vriend. Zij kent de man niet, heeft nooit een woord met hem gewisseld. “En eerlijk gezegd houd ik dat graag zo. Waarom? Omdat zijn werk zo godsgruwelijk veel voor mij betekent.”

Springsteen was indirect de reden dat zij Amerikanistiek ging studeren. De verhalen in zijn liedjes, Vietnam, de Verenigde Staten, de mensen, de families, de stelletjes, de gebroken harten, de desillusie, de hoop: “In zijn werk leer je het land kennen. Amerika leek via zijn muziek gewoon meer verhaal te hebben dan Nederland”.

Ook bij haar zijn het dus zijn verhalen. Als tiener spraken die nadrukkelijk tot haar. De Vietnamveteraan in ‘Born in the USA’; de man die zijn vrouw kwijtraakt in ‘Downbound Train’; het jonge stel uit ‘The River’; de man die langs de kant van de weg sterft in ‘Wreck on the Highway’; de jongen die het foute pad opgaat in ‘Meeting Across the River’; de vriendin van een jongen die weer een zelfmoordpoging doet in ‘For You’; de man met de midlife crisis in ‘One Step Up’; de mensen die blijven hopen op beter in ‘Reason to Believe’.

“Het gaat mij meer om Springsteens verhalen dan dat ik denk: dat liedje gaat over mij.”

Dat ook een beetje lastig, grapt zij. Zij is immers een vrouw, komt uit Nederland, is niet getrouwd en heeft geen gezin. Weinig raakvlakken met de wereld uit de liedjes van Springsteen, en met Bruce zelf.

“Toch gaan de nummers wel over mij, ondanks die afwijkende verhalen. Vanwege het gevoel dat uit de nummers spreekt. Dat is o zo herkenbaar, en maakt zijn verhalen net zo vertrouwd als mijn familie en vrienden. En soms zijn die verhalen van hem me net zo dierbaar. Omdat ze houvast bieden.”

Verhalen die haar houvast bieden. Verhalen die haar leerden over Amerika. Die haar meevoeren naar families, hoop en desillusie, stelletjes en gebroken harten van mensen die zij helemaal niet kent, maar die haar overweldigen en raken. Vanwege het universele gevoel dat uit elk nummer spreekt.

Verhalen maken die iedereen aanspreken, lukt je alleen als je mensen weet te raken. En dat kan alleen als je van ze houdt. Dan pas ook maak je voor hen mooie verhalen. Want je weet, daar waar jij heen wil, daar kom je niet alleen, daar heb je je publiek voor nodig.

Je kunt de film Springsteen & I bekijken op Netflix. Zou ik doen.